Thảo dược Liên kiều là gì?
Liên kiều còn được gọi là Trúc căn, Hoàng thọ đan, Hạ liên tử. Tên khoa học là Forsythia suspensa (Thunb.) Vahl., thuộc họ Nhài (Oleaceae). Liên kiều là quả phơi hay sấy khô của cây Liên kiều. Nhận biết dược liệu
Liên kiều là một cây cao từ 2m đến 4m. Cành non gần như 4 cạnh có nhiều đốt; giữa các đốt là thân rỗng. Lá đơn mọc đối hoặc có khi mọc thành vòng 3 lá, cuống dài 0,8 – 2cm. Phiến lá hình trứng, dài 3 – 7cm, rộng 2 – 4 cm, mép có răng cưa không đều, chất lá hơi dài. Hoa màu vàng tươi. Đài và tràng hình ống, trên xẻ thành 4 thùy, 2 nhị thấp hơn tràng.
Quả khô, hình trứng dẹt, hai bên có cạnh lồi, đầu nhọn. Khi chín mở ra như mỏ chim, phía dưới có cuống hay chỉ còn sẹo. Vỏ ngoài màu nâu nhạt. Trong quả có nhiều hạt, nhưng phần lớn rơi vãi đi, chỉ còn sót lại một ít.
Phân bố, thu hái và chế biến
Cây Liên kiều chưa thấy ở Việt Nam, vị thuốc được dùng vẫn phải nhập từ Trung Quốc.
Bộ phận dùng
Quả, thu hoạch vào mùa thu. Lúc quả chín còn màu lục, loại bỏ tạp chất, đồ chín phơi khô gọi là Thanh kiều. Loại quả chín nục, loại bỏ tạp chất, phơi khô gọi là Lão kiều.
Thành phần hóa học
Theo nghiên cứu sơ bộ của hệ Dược học, Viện Nghiên cứu Y học Bắc Kinh thì trong thảo dược có chứa 4,89% saponin, 0,2% ancaloid, vitamin P và tinh dầu.
Tác dụng dược lý
2.1. Tác dụng kháng khuẩn
Các chất forsythosid A, C và D có tác dụng diệt khuẩn đối với Staphylococcus aureus, Diplococcus pneumonia, Streptococcus A, B, Bacillus dysenteriae.
2.2. Tác dụng kháng nấm
Dạng chiết cồn của Liên kiều có tác dụng ức chế nấm Candida albicans và một số nấm khác gây bệnh.
2.3. Tác dụng chống viêm
Dạng chiết cồn dùng với liều 20 mg/kg tiêm xoang bụng cho chuột cống trắng, có tác dụng chống hiện tượng thẩm thấu tăng của các mao mạch ở vùng gây viêm thực nghiệm. Dịch tiêm chiết từ Liên kiều dùng với liều 3 – 4g/kg (tính theo dược liệu), tiêm xoang bụng cho chuột cống trắng, có tác dụng ức chế phù bàn chân chuột do albumin gây nên.
2.4. Tác dụng hạ sốt
Nước sắc Liên kiều dùng với liều 4g/kg bằng đường uống thí nghiệm trên thỏ gây sốt thực nghiệm, có tác dụng hạ sốt rõ rệt. Thân nhiệt sau khi hồi phục bình thường còn có thể tiếp tục giảm xuống dưới mức bình thường.
2.5. Tác dụng chống nôn
Nước sắc Liên kiều dùng bằng đường uống thí nghiệm trên bồ câu có tác dụng ức chế nôn do tiêm tĩnh mạch chế phẩm digitalis gây nên. Trên chó ức chế nôn tương đương với tác dụng của chlorpromazin sau khi dùng thuốc 2 giờ.
2.6. Tác dụng lợi tiểu
Dịch tiêm chế từ Liên kiều (100%) dùng với liều 0,25g/kg tiêm tĩnh mạch cho chó gây mê, có tác dụng lợi tiểu rõ rệt. Sau khi dùng thuốc 30 – 60 phút, lượng nước tiểu tăng gấp 2,2 và 1,6 lần so với đối chứng.
2.7. Tác dụng đối với tim mạch
Acid oleanolic chiết tách từ Liên kiều có tác dụng cường tim nhẹ. Dịch tiêm chế từ Liên kiều dùng với liều 0,25g/kg tiêm tĩnh mạch cho chó gây mê, có tác dụng hạ huyết áp. Dùng với liều 0,5g/kg tiêm tĩnh mạch cho thỏ gây mê thì huyết áp hạ rất nhanh, nhưng không ảnh hưởng đến hô hấp. Dùng nhiều lần không có hiện tượng quen thuốc.
3. Công dụng theo y học cổ truyền
Tính vị Liên kiều theo Đông y: vị đắng, hơi hàn, không độc. Quy vào 4 kinh tâm, đởm, tam tiêu và đại trường. Tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tán kết, tiêu thũng.
Liên kiều được dùng chữa phong nhiệt, cảm sốt, họng sưng đau, mụn nhọt, phát ban, mẩn ngứa, mày đay, tiểu tiện khó. Trong nhân dân, Liên kiều còn được dùng chữa nôn mửa, rối loạn kinh nguyệt và trường hợp mao mạch dễ bị vỡ.
4. ứng dụng thảo dược Liên kiều
4.1. Chữa sốt ở trẻ em
Liên kiều, Phòng phong, Cam thảo (chích), Sơn chi tử, các vị lượng bằng nhau. Tất cả nghiền thành bột. Mỗi lần dùng 6g sắc với 250ml nước, còn 150ml, bỏ bã uống làm nhiều lần trong ngày.
4.2. Chữa mụn nhọt, áp xe giai đoạn đầu, sốt, sợ lạnh
Liên kiều, Khương hoạt, Độc hoạt, Kinh giới, Phòng phong, Sài hồ, Thăng ma, Cát cánh, Cam thảo, Xuyên khung, Ngưu bàng tử (sao), Đương quy vĩ (rửa bằng rượu), Hồng hoa (rửa bằng rượu), Tô mộc, Thiên hoa phấn, mỗi vị 5 – 10g. Sắc với nước – rượu, bỏ bã, uống dần dần trong ngày.
4.3. Chữa dị ứng, nổi mẩn, phát ban, thủy đậu
Liên kiều, Vừng đen, 2 vị lượng bằng nhau, tán nhỏ, ngày uống 3 lần, mỗi lần 4g. Hoặc dùng bài thuốc gồm Liên kiều 8g, Hạ khô thảo 6g, Hải tảo 5g, Cam thảo 5g, nước 600ml, sắc còn 200ml. Chia làm 3 lần uống trong ngày.
Có thể dùng dược liệu để chữa mẩn ngứa
4.4. Chữa đau đầu gối, đầu gối sưng đau, đi lại khó khăn
Liên kiều, Phòng phong, Kinh giới (sao), Đương quy, Tang phiêu tiêu (sao nước muối), mỗi vị 9g. Ba kích thiên (sao nước muối) 15g. Xuyên khung (sao), Ngưu tất, mỗi vị 4,5g. Thông bạch (nõn Hành) 10cm. Sắc nước uống (Liên kiều tiêu thũng thang).
4.5. Chữa lưỡi bị nứt, loét
Liên kiều 15g, Hoàng bá 9g, Cam thảo 6g. Sắc nước ngâm.
4.6. Chữa nôn mửa
Liên kiều, Tô diệp mỗi thứ 12g. Xuyên liên 8g, nước Gừng 5ml. Ba vị trên sắc với nước còn 100 – 150ml, chia làm nhiều lần uống với nước Gừng.
4.7. Chữa tràng nhạc và ổ gà (viêm hạch ở nách)
- Đơn thuốc 1: Liên kiều và Vừng đen hai vị bằng nhau, tán nhỏ, ngày uống 3 lần, mỗi lần 4g.
- Đơn thuốc 2 gồm nhiều vị: Liên kiều 8g, Hạ khô thảo 6g, Hải tảo 5g, Cam thảo 5g, nước 600ml sắc còn 200ml. Chia 3 lần uống trong ngày.
Liên kiều với công dụng và cách dùng như trên, đã và đang mang lại hiệu quả cao trong điều trị bệnh.
QUÀ TẶNG VOUCHER 30% DÀNH RIÊNG CHO BẠN ĐÃ ĐỌC VÀ SHARE BẢN TIN NÀY. LIÊN HỆ NGAY 0985108897